Gỗ, nông sản, ngũ cốc… là thức ăn yêu thích của rất nhiều loài mọt khác nhau. Chúng đã gây ra không ít các thiệt hại và phiền toái cho con người. Hãy cũng tìm hiểu kỹ hơn về các loài mọt gỗ, mọt nông sản thường gặp ở nước ta. Hiểu rõ hơn về mọt, để tìm cách tiêu diệt chúng dễ dàng hơn.
Mọt gạo – loài có mặt nhiều ở Việt Nam
Ai trong chúng ta chắc hẳn đã có ít nhất một lần nhìn thấy con một gạo. Đây là loại côn trùng phá hoại sơ cấp nhưng nguy hiểm nhất với lương thực.
Đặc điểm hình thái của mọt gạo
Cơ thể của loài mọt gạo rất nhỏ. Những con trưởng thành thường chỉ dài từ 3 – 4mm. Có thể dễ dàng nhận biết chúng bởi toàn thân có màu xám đen. Ở phần đầu sẽ có vòi nhô ra. Nhìn ở phần cánh cứng, ta sẽ thấy được những đường dọc và một số điểm lõm hình tròn.
Khi còn là trứng, mọt gạo chỉ có kích thước từ 0,45 – 0,7mm với hình bầu dục dài. Một đầu trứng sẽ phình ra. Trứng bàn đầu có màu trắng, sau đó chuyển dần sang màu đục nhạt.
Ở giai đoạn sâu non, cơ thể chúng sẽ phát triển dài hơn một chút, thường sẽ từ 2,5 – 3mm. Đầu của sâu non có màu nâu nhạt. Lúc này trên mình của sâu non có các đường vân ngang. Lúc này, sâu non cũng đã có màu vàng đục hơn so với trứng.
Khi tiến hóa thành nhộng, cơ thể của mọt sẽ dài khoảng 3,5 – 4mm và có hình bầu dục. Lúc mới tiến hóa, cơ thể nhộng sẽ biến đổi từ màu trắng sữa sang nâu nhạt.
Đặc điểm sinh học của mọt gạo
Loài mọt gạo đẻ trứng bằng cách đục lỗ trên hạt gạo. Sau đó, chúng sẽ dùng chất nhầy để bịt lỗ thủng đó để bảo vệ trứng. Mặc dù mỗi một lần chỉ đẻ từ 1 – 2 trứng, nhưng nó nó lại có khả năng sinh sản liên tục. Trung bình 1 năm, mọt sẽ có gần 8 nghìn đứa con.
Ở nhiệt độ 24 – 300 độ C, với độ ẩm 90 – 100% cộng thủy phần của hạt khoảng 17% là điều kiện để mọt hoạt động và phát triển. Chỉ cần độ ẩm không khí khoảng 60%, mọt sẽ có thể đẻ trứng. Mặc dù là loài côn trùng nhỏ bé, nhưng nó lại có khả năng nhịn ăn đặc biệt. Có thể kéo dài từ 1 đến 2 tuần nếu nhiệt độ và độ ẩm phù hợp.
Loài mọt râu dài làm hại gỗ
Đặc điểm nhận dạng mọt râu dài
Loài mọt râu dài có cơ thể lớn hơn rất nhiều lần so với mọt gạo. Với những con trưởng thành, chiều dài cơ thể của nó sẽ từ 10 – 25mm. Mọt râu dài sẽ rất dễ để nhận biết bởi thân nó có 2 màu đen hoặc nâu. Bộ lông có màu hơi xám. Nổi bật là hai đốm đen ở trên ngực, nhìn giống như mắt của nó vậy.
Ấu trùng của loài mọt râu dài sẽ có màu trắng xám. Ở điều kiện thuận lợi, nó có thể phát triển hoàn toàn dài lên tới 35cm.
Thói quen của mọt râu dài là gì?
Cũng như mối, mọt râu dài gây ra không ít phiền toái cho các loại đồ dùng, nguyên liệu từ gỗ. Con mọt cái sẽ tận dụng các khe nứt, kẽ hở ở trên gỗ để đẻ trứng vào đó. Ấu trùng sẽ lớn dần rồi đào qua dác gỗ hoặc vỏ cây, dần dần chúng sẽ di chuyển sâu hơn vào bên trong gỗ. Tới khi trưởng thành, nó đã hoàn toàn nằm bên trong gỗ và “ngấu nghiến”.
Ấu trùng của mọt râu dài cũng sẽ khoét một lỗ trước khi biến thành nhộng, sau đó để lại các sợi gỗ từ trong lỗ. Thường thì loài mọt này sẽ xâm nhập vào những cái cây đang chết hoặc những khúc gỗ lâu năm.
Loài mọt hại trên ngũ cốc (ngô, đậu, lạc…)
Đặc điểm hình thái của mọt hại trên ngũ cốc
Mỗi một con mọt hại ngũ cốc khi trưởng thành, sẽ có kích thước cơ thể khoảng 4mm. Mọt hại ngũ cốc có màu cơ thể từ nâu đỏ mờ, đen, với các chấm nhỏ ở trên lưng. Màu sắc của những đốm này thường hơi đỏ hoặc vàng nhạt.
Đối với vòng đời của một con mọt hại ngũ cốc, sẽ chia làm 4 giai đoạn. Mọt cái sẽ có nhiệm vụ đẻ trứng ở bên trong ngũ cốc. Trứng sẽ được nuôi dưỡng tại đây và trở thành ấu trùng. Phần ruột phía trong của ngũ cốc sẽ là thức ăn để ấu trùng phát triển thành nhộng. Sau khoảng 3 – 5 tuần, nhộng sẽ dần lớn lên và trưởng thành. Chỉ mất từ một đến 2 tháng, loài mọt hại trên ngũ cốc đã gia tăng được dân số đông đảo.
Đặc tính sinh học của mọt hại ngũ cốc
Loài mọt hại ngũ cốc được ưu ái có cấu tạo cơ thể thêm một đôi cánh phát triển. Đôi cánh này năm dưới lớp vổ cánh giúp nó có thể bay được dễ dàng. Thức ăn chính và môi trường sống của chúng là ngô, gạo, ngũ cốc, các loại bột từ lương thực…
Loài một Powdr Post tấn công gỗ
Thông tin cần biết về mọt Powdr Post
Một trong số những loài mọt tấn công gỗ nhiều nhất chính là mọt Powdr Post. Chúng tấn công các loại gỗ khô, gỗ chưa xử lý hóa chất, gỗ giàu tinh bột… Gỗ cao su, gỗ Merbau, gỗ Penarahan… là nguồn thức ăn yêu thích của mọt Powdr Post.
Mặc dù được sống ở điều kiện thuận lợi, giàu thức ăn nhưng mọt Powdr Post phải mất từ 9 tháng đến 1 năm để phát triển đầy đủ. Trải qua một thời gian dài phát triển nhưng mọt trưởng thành chỉ có thể sống từ 1 – 3 tháng.
Nhận biết mọt Powdr Post như thế nào?
Thường thì một con mọt gỗ Powdr Post khi trưởng thành sẽ có cơ thể hình dẹt, thon dài. Kích thước chiều dài cơ thể của mọt sẽ từ 1 – 7mm. Phần thân của nó sẽ có màu hơi đỏ và nâu sẫm. Còn ấu trùng của mọt sẽ có màu trắng, hơi cong. Lúc mới nở, ấu trùng thẳng, cực kỳ mỏng và dài chưa tới 1mm. Những khi phát triển hoàn toàn, ấu trùng thường có chiều dài khoảng 5mm.
Những nguy hại từ mọt – cách phòng tránh chúng tấn công nông sản và gỗ
Những phiền toái và ảnh hưởng do mọt gây ra
Loài mọt và loài mối tấn công, gặm nhấm đồ đạc làm từ gỗ. Chúng vừa phá hỏng, vừa làm mất đi thẩm mỹ của những móng đồ gỗ đắt tiền. Không những thế, khả năng sinh sản của loài côn trùng này cũng rất nhanh. Nếu không ngăn chặn kịp thời, chúng sẽ tàn phá một cách kinh khủng. Không những thế, chúng còn dám tấn công nông sản, làm giảm chất lượng sản phẩm.
Với đất nước nông nghiệp của chúng ta, mỗi năm sẽ chịu ảnh hưởng không nhỏ từ việc bị mọt phá hoại nông sản.
Làm thế nào để ngăn chặn mọt tấn công?
- Mọt thích sống và sinh sản ở những nơi ẩm mát. Vậy nên hãy giữ cho bề mặt gỗ được khô ráo. Nông sản nên phơi nắng hoặc sấy khô, đóng gói cẩn thận, chống ẩm.
- Thường xuyên đem đồ gỗ, nông sản ra phơi nắng để hạn chế mọt làm tổ, đẻ trứng.
- Đối với các đồ dùng trong nhà, nên ưu tiên chọn các loại gỗ như lim, gụ… Đây là loại gỗ cứng, có vị đắng, không phải món ăn yêu thích của mọt.
- Bạn cũng có thể chọn cách đánh vecni để ngăn mối và mọt tấn công. Ngoài ra còn làm cho đồ dùng bằng gỗ sáng bóng, mới hơn.
- Hoặc bạn cũng có thể dùng dung dịch axit boric phun lên bề mặt đồ gỗ để ngăn mọt.
Tổng kết
Việt Nam là một quốc gia thiên về nông nghiệp tạo điều kiện để đa dạng số loài mọt. Mỗi năm mọt gây hại không nhỏ cho nông sản cũng như gỗ, làm ảnh hưởng đến chất lượng của nhiều sản phẩm. Mặc dù chỉ là một loài côn trùng rất nhỏ, nhưng mọt đã để lại sự tàn phá khủng khiếp.
Với các hộ gia đình nhỏ lẻ, một số biện pháp thủ công sẽ tiêu diệt mọt hiệu quả. Nhưng với những kho xưởng, các container hàng hóa… cần một biện pháp mạnh tay hơn để tiêu diệt mọt. Các dịch vụ khử trùng xông hơi diệt mọt ngày càng phổ biến hơn. Đây cũng sẽ là giải pháp giúp khách hàng yên tâm trong việc bảo quản hàng hóa, nông sản.
